คดีเช็ค
เช็ค คืออะไร
          ตามประมาลกฏหมายแพ่งและพาณิชย์ บรรพ 3 เอกเทศสัญญา ลักษณะ 21 หมวด 4 เช็ค มาตร 987 ได้ให้คำจำกัดความของเช็คไว้ว่า
         เช็คคือ ตราสารซึ่งบุคคลหนึ่งเรียกว่าผู้สั่งจ่ายสั่งให้ธนาคารให้ใช้เงินจำนวนหนึ่งเมื่อทวงถามให้แก่บุคคลอีกคนหนึ่งหรือให้ใช้ตามคำสั่งของบุคคลอีกคนหนึ่งอันเรียกว่า ผู้รับเงิน โดยเช็คเป็นอีกหนึ่งทางเลือกในการบริหารเงินสดครับ เราสามารถจำแนกคู่สัญญาออกได้ดังนี้
1. ผู้สั่งจ่ายเช็ค (Drawer) คือเจ้าของบัญชีกระแสรายวันที่เปิดบัญชีไว้กับธนาคาร ผู้เขียนสั่งจ่ายหรือออกเช็ค
2. ธนาคาร(Banker) คือธนาคารผู้รับฝากเงินประเภทกระแสรายวันที่ผู้สั่งจ่ายเช็คเปิดบัญชีไว้
3. ผู้รับเงิน(Payee) คือผู้มีสิทธิที่จะขึ้นเงินตามเช็คนั้นในฐานะผู้ทรง(Holder) ทั้งนี้ผู้ทรงอาจมีฐานะเป็นผู้มีชื่อเป็นผู้รับเงินตามที่ปรากฎในเช็คนั้น หรืออาจเป็นผู้รับเงินในฐานะ ผู้รับสลักหลัง หรือในฐานะผู้ถือได้
เช็คที่ธนาคารต่าง ๆ ในบ้านเราจัดพิมพ์ มีอยู่ 2 แบบ คือ

• เช็คจ่ายผู้ถือ [BEARER CHEQUE] 
• เช็คจ่ายตามคำสั่ง [ORDER CHEQUE]

• ต้องเป็นการออกเช็คเพื่อชำระหนี้ และ
• หนี้นั้นต้องเป็นหนี้ที่มีอยู่จริง และ
• หนี้นั้นต้องบังคับได้ตามกฎหมาย และ
• ออกโดยมีเจตนาที่จะไม่ให้มีการใช้เงินตามเช็คนั้น

การออกเช็คหรือสั่งจ่ายเช็คที่จะเป็นความผิดตามกฎหมาย (พรบ.เช็คฯ) ต้องประกอบไปด้วยองค์ประกอบครบ 4 อย่าง (ตาม 1) ถึง 4) ดังกล่าวข้างต้นแล้วเช็คเด้งเท่านั้นครับ  หากขาดองค์ประกอบไปอย่างใดอย่างหนึ่งแม้เพียงข้อเดียว การออกเช็คหรือสั่งจ่ายเช็คนั้นก็ไม่เป็นความผิดตาม พรบ.เช็คฯ เช่น หากเป็นการออกเช็คเพื่อค้ำประกันไม่ว่าจะค้ำประกันเงินกู้หรือค้ำประกันหนี้ใดๆ ก็ไม่มีความผิดเพราะไม่ได้ออกเพื่อชำระหนี้ ถือว่าขาดองค์ประกอบตามข้อ 1) (เทียบเคียงคำพิพากษาศาลฎีกาที่ 734/2547) หรือ ออกเช็คไว้ล่วงหน้าเผื่อว่าในอนาคตอาจเกิดหนี้ขึ้น แบบนี้ก็ไม่มีความผิดเพราะในขณะออกเช็คไม่มีหนี้ต่อกัน ถือว่าขาดองค์ประกอบตาม 2) (เทียบเคียงแนวคำพิพากษาศาลฎีกาที่ 12007/2553) หรือ ออกเช็คเพื่อชำระหนี้เงินกู้ยืมที่ไม่ได้ทำสัญญากู้ยืมเงินกัน ก็ไม่มีความผิดเพราะหนี้เงินกู้ยืมที่ไม่ได้ทำสัญญากู้เงินก็ฟ้องเรียกเงินกู้ไม่ได้เมื่อฟ้องเรียกเงินกู้ไม่ได้ก็ถือว่าเป็นหนี้ที่บังคับไม่ได้ตามกฎหมาย ถือว่าขาดองค์ประกอบตาม 3) (ฎีกาที่ 1414/2536) หรือ สั่งจ่ายเช็คโดยที่เจ้าหนี้ก็รู้ดีว่าในขณะออกเช็คบัญชีถูกปิดไปแล้วหรือขณะออกเช็คเจ้าหนี้รู้อยู่ว่าลูกหนี้ไม่สามารถใช้เงินตามเช็คได้ ก็ถือไม่ได้ว่าเป็นการออกเพื่อจะไม่ให้มีเจตนาที่จะใช้เงินตามเช็ค ก็ขาดองค์ประกอบตาม 4) (เทียบเคียงแนวคำพิพากษาศาลฎีกาที่ 2144/2556) เห็นมั๊ยล่ะครับว่าไม่ใช่ว่าการออกเช็คทุกกรณีจะเป็นความผิดตาม พรบ.เช็คฯเสมอไป กฎหมายเปิดช่องให้ตั้งมากมายที่จะไม่ต้องติดคุกเพราะคดีเช็ค
เมื่อไม่เป็นความผิดก็ไม่ติดคุกยังไงล่ะครับ ถ้าเจ้าหนี้ฟ้องคดีมาก็ตั้งทนายสู้คดี ศาลก็จะพิพากษายกฟ้อง ส่วนหนี้ในทางแพ่งก็ว่ากันไปตามคดีแพ่ง แต่เจ้าหนี้ก็ไม่สามารถใช้คดีอาญามาบีบเราได้อีกต่อไป (พระราชบัญญัติว่าด้วยความผิดอันเกิดจากการใช้เช็ค พ.ศ.2534 มาตรา 4)